İşte İnsan, orijinal adıyla Behold the Man, İthaki Bilim Kurgu Klasikleri Dizisi içerisinde okuduğum 14. kitap olarak beni gerçekten oldukça etkiledi. Elric Destanı gibi fantastik eserleriyle tanınan ve multiverse kavramının da babası sayılan Michael Moorcock, 1967’de kaleme aldığı bu kitapla bilimkurgu ve fantastik eserlerin Altın Küresi sayılabilecek Nebula ödülünü kazanmıştır.
Okuduğum diğer bilimkurgu klasiklerinin aksine bu türe kitapta yaşanan tek bir olay sebebiyle giriyor. Bu da kahramanımız Karl Glauger’in bir zaman yolculuğu denemesine kobay olmayı kabul etmesi oluyor. Kitabın gerçek hikâyesi de bu zaman yolculuğuyla birlikte MS.28’de başlıyor. “İşte İnsan” kitabını bilimkurgudan daha çok teolojik bir arayış hikâyesi ya da hayattaki anlamını bulma yolculuğu olarak da değerlendirebiliriz.
Organik Zaman Makinası İllustrasyonu (Coprighted by Fontana)
Psikolojik problemleri olan bir gencin hayatından oldukça travmatik kesitlerle eş zamanlı olarak yaptığı zaman yolculuğu serüveni anlatılıyor. Bu iki koldan ilerleyen anlatım zaman içerisinde yavaş yavaş gerçek hikâyeyi oluşturuyor. Olaylar ana karakterin gözünden anlatılıyor. Ana karakter deyip geçmemek lazım gerçekten çözümlemesi oldukça zor bir karakter Karl Glauger. Çocukluğunda yaşadığı taciz travmasını, bastırdığı biseksüelliği ve ergenliğinde dikkat çekmek için yaptığı intihar girişimleri izliyor. Gerçekten Karl oldukça zor bir çocukluk geçiriyor. Karl olgunluğa eriştiğinde ise kendisiyle yaşadığı kimlik bulma kavgası, “flashback”lerle ana hikâyeye bağlanarak ele alınıyor.
Gelelim bu ana hikâyeye; Karl yaptığı zaman yolculuğu ile aslında Nasıralı İsa’nın öyküsünü bizlere aktarmaya başlıyor. Yıllardır yanıtlar aradığı İsa Peygamber meselesinin aslını öğrenmek için o zaman dilimine gitmek istiyor. Zaman makinesi onu çölün ortasına, daha önce hiç görmediği bir yere düşürüyor. Onu bozulan araçtan Esseniler yani yerliler çıkarıp çok fazla sorgulamadan aralarına alıyorlar. Gittiği zamandan emin olmak için araştırmalar yaptığında gerçekleri öğrenmek istediği dönemin biraz gerisine yolculuk yapmış olduğunun farkına varıyor. Ne olursa olsun olacakları öğrenme ve görme isteği ile uzun bir süre yerliler gibi çalışıyor ve yaşıyor. Bu zaman zarfında İsa’nın habercisi Vaftizci Yahya ile de tanışan Karl, Nasıra’yı ve İsa’yı bulması gerektiğini düşünüp yola koyuluyor. Olayın içine girdikçe onu büyük bir sürprizin beklediğini anlıyor ve hikâye buradan sonra bizlere büyük bir ters köşe yaşatıyor.
Nasıra Portresi (Copyrighted by Guido Borelli)
Karl, büyük uğraşlar sonunda İsa’yı bulduğunda hiç beklemediği bir tabloyla karşılaşıyor. Karşısındaki İsa’nın, yüzyıllardır anlatılan dini hikâyeyi tamamlama ihtimali olmadığını anlıyor. Hayal kırıklığı ve üzüntüyle meczuba dönüşüyor ve kendisini bir o sokaktan sokağa atıyor. Yaşadığı bu duygular ve geldiği hal aslında Nasıralı İsa’nin misyonunu üstlenecek kişiyi ortaya çıkarmış oluyor; Karl’in ta kendisini.
Açıkçası, benim de Hristiyanlığın doğduğu coğrafya ve ortaya çıkış hikâyesiyle ilgili hepimizin bildiği yüzeysel bilgi kırıntılarından başka pek bir bilgim yoktu. Bu sebeple kitabın hoşuma giden yanlarından biri İncil’in farklı versiyonlarından yapılan alıntılarla hem tarihsel bir olayı öğrendim hem de bunu Karl’in gözünden yaşayarak farklı bir boyutta hikâyeyi yorumlama fırsatı buldum. Karl’in Nasıralı İsa hikâyesinde yaşadıkları gündelik detaylarla aktarılıyor. Tasvirler ve diyaloglar çok güçlü olmasa da kendinizi çölde ve 1.yy’in yaşantısında bir nebze olsun hissedebiliyorsunuz.
Kitabın odak noktasında din ve inanç var ancak karakterin gerçekten bu konuda hissettikleri ve hareketleri arasında çok kopukluk hissettim. Aslında sahip olduğu fikirlerle inançlı bir profil çizerken, derin psikolojik sorunları sebebiyle de bir o kadar uçarı ve dinden uzak bir hayat yaşıyor. Bu inanç onun için salt bir fikrin gerçekliğini düşünmekten öteye geçmiyor.
Kapak Tasarımları (Copyrighted by Mayflower, SF Masterworks, Harry N. Abrams in order)
Jung hayranı olarak işlenmesi, bence yaşayacakları ile ilgili ipucu da veriyor. Jung’un bahsettiği bilinçli akıl - ego, bilinçdışı akıl ve kolektif akıl kavramları pek çok yerde alt metin olarak karşımıza çıkıyor. Karl’in kendi egoist yapısı (özellikle Miranda’ya karşı çok ortaya çıkar), söylemleriyle olmasa da hareketleriyle (bilinçdışı bir şekilde bunu yapmasıyla) İsa’ya dönüşmesi ve bunları yaşadığı geçmişe gittiği yolculuğu da aslında kolektif bilinçdışı bir rüya olarak düşünebiliriz.
Buradaki önemli noktalardan biri de Karl’in Nasıralı İsa olması gerektiğini anladıktan sonra yaptıklarını gerçekten bilinçsiz bir şekilde öyle olması gerektiği için yapıyor olmasıdır. Bu da İsa’nın öğretisinin temelidir aslında; “Fikirlerin eylemlerden yaratılması”. Havarilerin hikayeleri tamamlamaları için onlar sebep bulamadığı görevlerine dağıtıyor. Yahuda'yı kendine bilerek ihanet ettiriyor, bunu ihanet öpücüğü detayına kadar yaptırtıyor. Çarmıha gerildiği ana kadar kararlı bir şekilde her adımı atıyor çünkü bunun İsa’nın yükselişi için tek yol olacağına inanıyor. Çektiği acılar, yaşadıkları ve davranışları bu hikâyeyi olması gerektiği gibi tamamlıyor. Karl olduğunu unuttuğu tek anın da bu yürüyüş olduğunu kendi ağzından duyuyoruz. Benim nezdimde çarmıhta geçen dakikalar, saatlerde çektiği acı ve yakarışları esnasında tekrar Karl bilincine dönüyor. Bu da bize acının tetikleyici gerçekliğini bize gösteriyor.
Yahuda'nın İhanet Öpücüğü (Copyrighted by J.S. von Carolsfeld)
Kitap, din gibi oldukça hassas bir konuya kurgusal bir bakış açısı sunuyor. Bir de bunu zaman yolculuğu ile harmanlayınca gerçekten çarpıcı bir kitap ortaya çıkıyor. Yayınlandığı zaman ve hassas konusuyla cüretkâr bir eser ancak biz buna çok da takılmadan yaratılan kurgunun eşsizliğini okumayı herkese tavsiye ediyoruz.
Sambacı
Bilim Kurgu Okuru
Comentários